Lezers die deze serie volgden is het misschien opgevallen dat we nog geen aandacht besteedden aan het medische gedeelte. Toeval is dat niet. Want hoe raar en ongeloofwaardig het moge klinken, ik vind dat het minst belangrijke. Natuurlijk kun je niet zonder. Hard spelen en nooit tegen geel kuren gaat amper meer samen. Kuren tegen geel moet. Een van de weinige kuren die je toe kunt passen zonder de dierenarts te raadplegen. Van coccidiose en zelfs van paramyxo kunnen duiven spontaan genezen, van geel raakt een besmette duif nooit meer af als er niet wordt opgetreden. En met geel krijgen veel duiven vroeg of laat te maken. Tegenwoordig meer dan vroeger lijkt het wel. Kuren dus. Hoe vaak? Zo weinig mogelijk en als je kuurt dan goed! Je moet een beetje zien en aanvoelen wanneer.

ANDERE PROBLEMEN
Coccidiose en wormen zijn zelden een probleem bij jonge duiven. Medicijnen daartegen zijn vormdoders. Voor wormen moet je oppassen bij vastzitters in volières, jonge duiven kennen andere problemen. Ingewandstoornissen met name. Aluin, karnemelk, pro-biotica, darmconditioners enzovoorts zijn lapmiddelen waarin ik nauwelijks geloof. En het zogenaamde ornithose-complex, het vliesje, problemen met de luchtwegen, snot, natte ogen? Je moet die ongemakken niet proberen te genezen maar voorkomen! Door een goede huisvesting en een gedegen selektie. De ellende begint vaak bij die eerste zwakkeling die ziek wordt. Door die niet te verwijderen of met medicijnen trachten op de been te houden. Juist die liefhebbers die intensief gebruik maken van ornithose-poeders kennen veelal ornithoseproblemen.

DRUPPELS
Dan zijn er de befaamde en veelbesproken druppels. Het is niet aan mij om de grenzen van medische begeleiding te bepalen maar mogelijk is een gedoseerd gebruik van de rui-remmende dexamethasone-druppel minder schadelijk als wordt beweerd. Maar ik ken de liefhebber! Maat houden is niet zijn sterkste kant als prestaties uitblijven en dat duiven ten gronde gaan na kortstondige successen zal velen een zorg zijn. Daarom zijn cortisonehoudende druppels terecht verbannen al waren Terra Cortrill en Neo Corteff prima 'genezers'. Maar men heeft geen cortisone-houdende druppels meer nodig om de rui te remmen. Zelfs verduisteren is geen absolute noodzaak. Jongen op jongen hebben ook pluimen. Met zulke heb je EEN probleem: Die ruien niet maar vliegen evenmin! Je zult daar mee op stap moeten. Zelfs tussen de vluchten.

SELEKTIE IN DE WINTER
Jongen die eind januari gespeend worden koestert men. Het is de hoop voor de toekomst en de bekroning van vele inspanningen. Want voor winterkweek moet je natuurlijk wel iets doen. Maar juist daarin schuilt een zeker gevaar: Men is geneigd winterjongen wat meer krediet te geven, ze meer te ontzien. 'Het is toch ook nog zo koud voor die beestjes'. Een verkeerde instelling. Ik heb hartje winter al jongen prachtig op zien groeien in open volières, blootgesteld aan wind en bittere koude. Ook heb ik winterjongen gezien, gekweekt op kunstmatig verwarmde hokken, die zo slecht tierden dat ze het doodknijpen niet waard waren om het maar eens dieronvriendelijk uit te drukken. Ik heb weinig tegen verwarming maar je hebt die niet nodig. Verwarming kan diensten bewijzen tijdens periodes van grote vochtigheid niet om in de winter de temperatuur op te drijven. Voor winterjongen moet men even streng zijn als voor normale voorjaarsjongen. En dat is heel streng!

VOOROORDELEN
Overigens bestaan er nogal wat vooroordelen omtrent winterjongen. Zo is het niet waar dat ze als oude minderwaardig zijn. Er zijn talrijke voorbeelden van winterjongen die zelfs op vijfjarige leeftijd nog buitengewoon presteerden. Als het maar goeie zijn. Als winterjongen als jaarling teleurstellen moet de oorzaak elders gezocht worden. Vaak is er in hun geboortejaar te veel van gevraagd. Winterjongen kun je intensiever en langer spelen en daar wordt door velen driftig gebruik van gemaakt. En duiven die in september nog vluchten van meer dan 500 km te verwerken kregen moeten als jaarling, uitzonderingen daargelaten, inderdaad veelal inleveren. Maar verder zijn in de winter gekweekte jongen niet per definitie slechter of beter dan andere. Ook is het niet waar dat winterkweek de weduwnaars belast. Misschien is het tegendeel waar.

OPPASSEN!
Bij vliegduiven die aan winterkweek doen moet men wel oppassen met het oog op de rui. Men dient er voor te waken dat de duivinnen geen tweede keer met eieren komen of ze gaan pennen stoten. Gevolg daarvan is dat zulke duiven vroeg uitgeteld kunnen zijn wegens een te ver gevorderde rui. Juist dan wanneer 'de mooiste vluchten' op het programma staan. Voor veel pure vitessespelers is dat geen probleem. Die willen vroeg vorm, stoppen het oude duivenspel in juni of zelfs eerder om zich vervolgens op het spel met jongen toe te leggen. Halve fondspelers en fondspelers kunnen vroege vorm missen. W Geerts hoorde ik ooit zeggen niets zo te vrezen als bloedvorm vroeg in het jaar, van een hok weduwnaars dat in april al ontketend is. Want... dat hou je niet!

SPENEN
Selektie op basis van gezondheid dient een heel jaar te gebeuren. Zwakkelingen moeten reeds vanaf de geboorte uit de kolonie worden geweerd. Die minder vitale duiven uit de hoop halen is niet moeilijk. Een oogopslag verraadt ze al in het nest. De pluimpjes zijn wat later volgroeid, ze voelen scherp aan, zitten dik met opgetrokken veren en hebben halfvolle kropjes. Dat laatste is altijd een veeg teken bij nestjongen. Het is volstrekt af te raden zulke achterblijvers te ontzien. Weg ermee! Er komt toch niets van terecht. Ook op pas gespeende piepers moet men streng zijn. Die mogen een of zelfs twee dagen weigeren te eten, maar dan moeten ze zo hongerig zijn dat ze eerst de grotere granen pikken. Met piepers die zorgvuldig de kleine zaden uitzoeken valt opnieuw weinig aan te vangen. Meestal eten ze te weinig en zijn 's avonds de kropjes niet vol, zoals gezegd altijd een slecht teken. Piepers met zwakke bekjes, dunne pootjes en een slap geraamte (dat gaat meestal samen) zijn ook duiven zonder toekomst.

DROOG
Overigens gebeurt het niet zelden dat men een ronde mooie jongen heeft gekweekt, jongen die bij het spenen gezondheid te koop hadden en dan plotseling, als ze een week of zes oud zijn, terugvallen. Meestal is er geel in het spel, zelfs met duiven waarvan de ouders gekuurd werden tijdens het broeden. Zulke duifjes hebben elkaar aangetast. Pas gespeende duiven hebben de gewoonte dicht tegen elkaar te kruipen, ze verspreiden daarbij veel vocht en zoals bekend is vocht de voedingsbodem van allerlei kwalen. Sommigen trachten dit op te lossen met stro. Dat voelt minder hard en minder koud aan dan 'kale' planken. Maar stro is niet ideaal. Het houdt vocht vast. Ik ken mensen die nooit naar bed zullen gaan alvorens ze die op elkaar gekropen kluit piepers voor de nacht uit elkaar gezet hebben. Ik vind het maar een lapmiddel.

BETER
Zelf heb ik gunstige ervaringen met verwarmingsplaten. Die plaats ik op het hok zo gauw de jonge duiven gespeend zijn en daarop gooi ik enkele handvollen stro. De duiven varen er bijzonder wel bij. Niet zo zeer vanwege de (geringe) warmte die wordt verspreid alswel vanwege het feit dat de omgeving droog blijft: Het stro en de duifjes zelf. Beslist een aanrader voor pas gespeende piepers die verwarmings- platen.

Einde Deel 7 (wordt vervolgd)

Alle stukken gepubliseerd door Duiven.net in de rubriek "A.S. Vertelt" mogen niet vermenigvuldigd worden.
© Ad Schaerlaeckens